Zwykła definicja, czym jest galaktyka: wyspa we Wszechświecie
lub rozległe zbiorowisko gwiazd
nie jest może błędna, ale jest myląca. Ze względu na niezmierne odległości pomiędzy gwiazdami, nawet w najgęstszych regionach, poprawna definicja powinna brzmieć rozległa formacja chmury plazmy, zawierająca prądy elektryczne, i okazjonalnie punktów materii, zwanych mgławicami, gwiazdami i planetami.
Kształt charakteryzujący większość galaktyk opisany został przez Hannesa Alfvéna w 1981.
Pokazano tu kształt, który zaproponował. diagram ten jest pionowym przekrojem trójwymiarowej figury. Pozioma linia w centrum jest kołowym dyskiem, leżącym poziomo. W dysku tym, patrząc na niego od frontu, widzimy znany kształt galaktyki spiralnej. Równoległe, pionowe linie, wychodzące ze środka galaktyki wzdłuż jej osi rotacji, reprezentują silny prąd elektryczny w plazmie, widoczny czasami jako dżet.
Dwie pary liter – DL – oznaczają warstwę podwójną. Przypomnijmy, że zawiera ona silne pole elektryczne, i jest źródłem emisji radiowych. Dwa bezkształtne kształty na lewo pokazują typowe podwójne źródła radiowe
, obserwowane w wielu galaktykach. Występują one na skutek obecności warstw podwójnych. W niektórych galaktykach dżety plazmy występują w trybie ciemnego prądu, w innych są wyraźnie widoczne.
To jest Centaurus A. Wyraźnie widać dżet. Zdjęcie to podpiera twierdzenie Haltona Arpa, że kwazary są wyrzucane z galaktyk wzdłuż osi rotacji. Przypomnijmy, że warstwa podwójna jest również miejscem silnego skurczu Z plazmy, który może ściskać rozproszoną materię w gęstsze obiekty.
Ogólny kształt obracającego się dysku, przewodzącego prąd, w kształcie zaprezentowanym przez Alfvéna definiuje tzw. silnik jednobiegunowy. Zauważmy, że poziomy dysk (ramiona galaktyki) jest miejscem, w którym prąd elektryczny jest najmniej rozproszony – więc jego gęstość jest największa. To tam z reguły znajdują się gwiazdy I populacji.
W wielu galaktykach struktura dżetu jest niewidoczna w świetle widzialnym. Zatem zanim wynaleziono orbitalne teleskopy rentgenowskie lub na podczerwień, pozostawały one nieodkryte. Teraz mamy wiele zdjęć, przedstawiających struktury Alfvéna. Obraz galaktyki M 82 poniżej zrobiony został przez orbitalny teleskop IR Subaru.
Nawet nasza sąsiadka, galaktyka Andromedy, wykazuje topologi struktury dysku silnika jednobiegunowego. Poniżej z prawej znajduje się jej zdjęcie w świetle widzialnym, po lewej zaś – w podczerwieni.
Ale Alfvén zaproponował również, że indywidualne gwiazdy również mają podobne morfologie. Zaproponował niemal identyczny diagram dla typowej gwiazdy. Po raz kolejny biorąca w tym udział plazma może być, ale nie musi, w widocznym trybie. Zatem nie wszystkie zdjęcia gwiazd będą ujawniać takie struktury – ale wiele z nich – owszem. Heliosferyczny obwód Alfvéna pokazano poniżej. Ponieważ Słońce jest typową gwiazdą, diagram ten doskonale do niego pasuje.
Propozycja ta pozostawała w strefie przypuszczeń do wiosny 2001, kiedy to pojazd Ulysses długie tuby
plazmy, wychodzące z dolnego bieguna Słońca. Są one dostatecznie długie, aby rozciągnąć się dalej, niż orbita Marsa. Istnieje obecnie wiele zdjęć pojedynczych gwiazd z dżetami. Oczywiście, Alfvén wierzył, że gwiazdy mają dżety – ale niektóre bardziej widoczne od innych. Poniżej znajduje się para zdjęć, wyraźnie pokazujących dżet plazmowy i charakterystyczny dysk.
Zauważmy, że na drugim zdjęciu (Goddard Space Flight Center), na współliniowym łańcuchu wzdłuż osi dżetu formują się planety
(obiekty Herbig-Haro). Zgrupowania te tworzą się przypuszczalnie w miejscach występowania warstw podwójnych. Na pierwszym zdjęciu widać wyraźnie skręcony kształt prądu Birkelanda, zawierającego warstwy podwójne. Dr Anthony Peratt wskazał, że obiektów takich, uformowanych przez skurcz Z, jest z reguły około dziewięciu.
Obojętnie, czy nazwiemy to silnikiem jednobiegunowym, dyskiem z dżetem, czy obwodem Alfvéna, struktura jest coraz częściej widywana, w miarę, jak rośnie czułość instrumentów (weźmy, na przykład, kształt pulsara Krab, na stronie głównej). Wszystkie zdjęcia poniżej przedstawiają gwiazdy. Wszystkie wykazują kształt silnika jednobiegunowego.
Przetłumaczono z http://electric-cosmos.org/galaxies.html