Przyleganie kwazarów i galaktyk

Fakty historyczne:

W 1980 roku ukazała się książka Haltona Arpa pt Kwazary, przesunięcia ku czerwieni oraz kontrowersje, podsumowująca obserwacje autora, gdy pracował dla Caltech. Wspomniał w niej między innymi o przyleganiu kwazarów do galaktyk.

Wznowił i uzupełnił swoje poglądy w wydanej w 1998 roku książce Seeing Red. Potem, w 2003, opublikował Katalog Niezgodnych Przesunięć ku Czerwieni.

Konieczne jest dodanie, że obserwacje i publikacje Arpa wywołały dwie do dziś nie zamknięte debaty. Pierwsza dotyczy natury obserwowanych obiektów, a druga bojkotu Arpa przez środowisko astronomów.

Przeanalizujemy tu jedynie obserwacje i niektóre argumenty. Nie posuniemy się dalej.

Kilka przykładów przylegających kwazarów

Arp 220. Źródło: katalog galaktyk osobliwych Haltona Arpa.

Arp 220 jest niezwykle aktywną galaktyką, widoczną tutaj w promieniach rentgena. Wykazuje dwie osobliwości:

1. Jest powiązana z inną galaktyką (oddziałuje).
2. W jej centrum znajduje się niemal symetryczna para kwazarów.

Arp 220-1: Z = 0,018

Arp 220-2: Z = 0,09

Arp QSO-1: Z = 1,25

Arp QSO-2: Z = 1,25

Ta geometryczna symetria jest wystarczająco zaskakująca, ale symetria redsziftu jeszcze bardziej. Chociaż prawdopodobieństwo takiego ustawienia nie jest zerowe, to jednak jest bardzo małe.

Arp 220 był tematem szeregu prac:

1. Arp 220: Chandra Observes Titanic Merger
2. A Collision In The Heart Of A Galaxy

IC 1767. Źródło: Katalog niezgodnych redsziftów Haltona Arpa.

IC 1767 jest kolejnym przykładem symetrycznego przylegania dwóch radiokwazarów z galaktyką. Możemy również zauważyć niemal dokładną symetrię przesunięcia ku czerwieni.

NGC 4325. Źródło: Katalog niezgodnych redsziftów, Halton Arp.

Centralna galaktyka (obiekt 119) jest galaktyką Seyferta. Przylegają do niej dwa źródła promieni rentgena, obiekt 119 i pozbawiona czarnej dziury galaktyka (obiekt 268).

NGC 4325: Z = 0,07

Obiekt 268: Z = 0,136

Obiekt 119: Z = 0,334

Chociaż symetria redsziftu nie jest tu doskonała, to jednak jest całkiem dobra.

Galaktyka NGC 4325 oczami innych astronomów:

1. Ewolucja kwazarów w galaktyki i jej implikacje dla narodzin i ewolucji materii.

Kwazary wokół galaktyki M 101. Źródło: Katalog niezgodnych redsziftów Haltona Arpa

W gromadzie Abell, główna galaktyka M 101 jest centrum symetrii szeregu przylegających kwazarów, posiadających również znamienną symetrię redsziftu, a większość z nich podlega numerycznemu prawu ustalonemu przez Karlssona.

z = 0,06 – 0,30 – 0,60 – 0,96 – 1,41 – 1,96 – 2,64 – 3,48 – etc.

Przeanalizujemy dokładniej te zależności w Kwantyzacji kwazarów.

Kontrowersje:

1. 
   

   To są artefakty!

   
   

   Nie! Zbyt wiele potwierdzających się obserwacji, uczynionych przez wielu astronomów (Arp, Burbidge, Karlsson, etc).

   
   
2. 
   

   No dobrze, więc jest to efekt selekcji!

   
   

   Oczywiście, że jest to efekt selekcji. Jednak w tym wypadku jest on doskonale usprawiedliwiony, ponieważ Arp, oraz inni, obserwowali przyleganie w układach o bardzo szczególnych charakterystykach.

   
   
3. 
   

   Przyznajmy więc, że to soczewkowanie grawitacyjne!

   
   

   Doskonały pomysł, przyjrzyjmy się mu bliżej.

   
   

Kilka widocznych anomalii w soczewkowaniu grawitacyjnym.

1. 
   
   
   

    

   
   

   Soczewka grawitacyjna G2237 0305 (Krzyż Einsteina).

   
   

   Deflektor: Z = 1,695

   
   

   Soczewka: Z = 0,0394

   
   

   Przyznamy, pomimo wyrażanych wszędzie wątpliwości, że istotnie jest to soczewka grawitacyjna. Deflektor (kwazar) znajduje się w środku, a jego odbicie ma formę czterolistnej koniczynki w centrum w kwazarze.

   
   

   Możemy zaobserwować, że wyraźna średnica tej soczewki jest trzy lub cztery rzędy wielkości większa niż średnica deflektora.

   
   
   
   
2. 
   
   
   

    

   
   

   Soczewka grawitacyjna Abell 2218 jest gromadą galaktyk, która swoją masą odbija oraz wzmacnia światło odległej galaktyki. Nie mamy powodów, aby wątpić w naturę tego zjawiska.

   
   

   Również tutaj widzimy, że średnica soczewki jest trzy do czterech rzędów wielkości większa od deflektora (gromady).

   
   

   Gdy obserwujemy soczewkowanie, zawsze widzimy ten sam stosunek średnicy.

   
   
   
   

Wnioski:

Przylegające obiekty nie mają żadnej z charakterystyk mogących wiązać je z soczewką grawitacyjną.

1. Stosunek średnic jest zbyt duży.
2. Obserwowane konfiguracje kwazarów nigdy nie mają kształtu luku lub okręgu. Pomyłka nie jest możliwa.
3. Zauważmy, że Halton Arp zawsze odrzucał wątpliwe konfiguracje.
4. Chociaż pewne konfiguracje mogą czasami odpowiadać soczewkom grawitacyjnym, wiele wyraźnie takich nie jest.

Hipotezy Arpa

1. Przylegające kwazary są obiektami wystrzelonymi przez galaktyki rodzicielskie.
2. Ich przesunięcie ku czerwieni jest powiązane z ich wiekiem.
3. Redszift z czasem maleje, odpowiednio do odległości od rodzica.

Odnotujmy, że Halton Arp nie podał zadowalającego wytłumaczenia owych przesunięć ku czerwieni. Być może należy przywołać tu efekty kwantowe (Jacques Moret-Bailly).

Bibliografia

• 
  

  Catalogue of Discordant Redshift Associations (Halton Arp) – Apeiron

  
  

  How Non-Velocity Redshifts in Galaxies Depend on Epoch of Creation – Halton Arp.

  
  
• Strona Haltona Arpa
• Strona Y.P. Varshni i J. Talbot (doskonały materiał referencyjny)
• Talk: Quasar (Wikipedia)
• The folder of Jacques Moret Bailly:
  1. Interaction between incoherent light beams propagating in excited atomic hydrogen: applications in astrophysics.
  2. Le Dossier de Jacques Moret Bailly (Ogólna dokumentacja efektu Creil)

---

Autor: Bernard Lempel ()

Przetłumaczono z: Alignments of Galaxies and Quasars

Przetłumaczył: Łukasz Buczyński